Probiyotik Kullandım, Sindirim Sistemi Şikayetlerim Oldu: Neler Yapabilirim?

Probiyotikler, bağırsak sağlığını destekleyici etkileri sayesinde son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir. Ancak her ne kadar genel olarak güvenli kabul edilseler de, bazı bireylerde probiyotik kullanımı sonrasında gaz, şişkinlik, ishal, kabızlık veya karın ağrısı gibi sindirim sistemi şikayetleri ortaya çıkabilir. Bu durum ilk bakışta şaşırtıcı görünse de, aslında oldukça yaygın ve genellikle geçici bir süreçtir. Peki, probiyotik kullandıktan sonra sindirim sorunları yaşayan bireyler ne yapmalıdır? Bu blog yazısında, son 10 yılda yapılan bilimsel çalışmalar ışığında bu soruya kapsamlı bir yanıt sunacağız.

Probiyotik Kullanımına Bağlı Sindirim Sorunlarının Sebepleri Nelerdir?

Probiyotikler genellikle bağırsak florasını düzenleyerek yararlı etkiler sunarlar; ancak bazı durumlarda etkileri beklentilerin tam tersi olabilir. Probiyotik kullanımına bağlı sindirim problemlerinin sebepleri şunlar olabilir:

1. Bağırsak Mikrobiyotasının Hızlı Değişimi

Probiyotikler bağırsak florasında hızlı bir değişime yol açabilir. Bu ani değişiklik, bağırsaklarda gaz oluşumunu artırabilir ve şişkinlik, gaz, hatta hafif ishal gibi semptomlara neden olabilir (1).

2. Vücut Hassasiyeti ve Doz Problemleri

Bireylerin bağırsak floraları ve hassasiyetleri birbirinden farklıdır. Bu nedenle bazı kişiler başlangıçta yüksek dozlarda probiyotik tükettiğinde vücutları bu duruma tepki verebilir. Bu durum daha çok probiyotik kullanımına yeni başlayanlarda görülür (2).

3. Probiyotik Türüne Özel Reaksiyonlar

Probiyotikler farklı türlerde mikroorganizmaları içerir (Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces gibi). Bazı bireyler belirli probiyotik türlerine karşı daha hassas olabilir ve bu durum sindirim sistemi rahatsızlıklarına neden olabilir (3).

Probiyotik Kullanımına Bağlı Sindirim Sorunu Yaşarsanız Ne Yapmalısınız?

Probiyotik kullanımı sonrası yaşanan sindirim sistemi sorunları genellikle geçici ve hafiftir. Ancak şikayetlerinizi azaltmak ve daha rahat bir süreç geçirmek için aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz:

1. Probiyotik Dozunu Azaltın

Probiyotik kullanımı sonrası ortaya çıkan gaz, şişkinlik veya hafif ishal gibi şikayetleriniz varsa, ilk adım olarak aldığınız probiyotik dozunu azaltmayı düşünmelisiniz. Araştırmalar, düşük dozlarda başlayan ve yavaşça artırılan probiyotik kullanımının bu tür yan etki risklerini azalttığını göstermektedir (4).

2. Probiyotik Türünü Değiştirin

Bazen kullandığınız probiyotik türü, vücudunuz için uygun olmayabilir. Böyle durumlarda farklı probiyotik türlerini içeren alternatif ürünlere geçiş yapabilirsiniz. Örneğin, Lactobacillus içeren bir üründen Bifidobacterium içeren bir ürüne geçiş yapmak faydalı olabilir (5).

3. Probiyotik Kullanımına Ara Verin

Sindirim şikayetleriniz çok rahatsız edici boyuttaysa ve azaltılmış doz veya farklı tür kullanımı sorunu çözmediyse, birkaç gün veya hafta boyunca probiyotik kullanımına ara vermek iyi bir seçenek olabilir. Araştırmalara göre, probiyotik kullanımına ara vermek bağırsak florasının dengelenmesine zaman tanıyabilir (6).

4. Beslenme Alışkanlıklarınızı Gözden Geçirin

Probiyotik kullanımı sırasında ortaya çıkan sindirim sorunları, bazen tüketilen diğer besinlerle de ilişkili olabilir. Bu dönemde laktoz, fruktoz veya yüksek lifli gıdaların tüketimini azaltmak, sindirim sisteminin rahatlamasına yardımcı olabilir (7).

5. Bol Su İçin ve Fiziksel Aktiviteye Önem Verin

Sindirim sistemi sorunlarını hafifletmek için yeterli miktarda su tüketimi ve düzenli fiziksel aktivite oldukça önemlidir. Bol su tüketimi bağırsakların daha sağlıklı çalışmasını sağlar ve probiyotik kullanımı sonrası oluşan yan etkilerin azalmasına yardımcı olabilir (8).

Hangi Durumlarda Doktora Başvurmalısınız?

Probiyotik kullanımına bağlı sindirim sorunları genellikle geçicidir. Ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka bir sağlık profesyoneline danışmalısınız:

• İshaliniz şiddetliyse, kan veya mukus içeriyorsa

• Karın ağrılarınız şiddetliyse ve giderek kötüleşiyorsa

• Ateş, titreme, bulantı ve kusma gibi ek semptomlarınız varsa

• Bağışıklık sisteminizi baskılayan kronik bir hastalığınız varsa (örneğin kanser, organ nakli vb.)

Bu durumlar çok nadir de olsa ciddi sağlık sorunlarının işareti olabilir ve profesyonel değerlendirme gerektirir (9).

Sonuç ve Öneriler

Probiyotik kullanımına bağlı sindirim sistemi şikayetleri genellikle hafif, geçici ve yönetilebilir niteliktedir. Bu süreçte yapılabilecek basit müdahaleler (doz azaltma, tür değiştirme, kullanım arası verme, beslenme düzenini gözden geçirme ve fiziksel aktiviteyi artırma gibi) bu yan etkilerin azaltılmasını sağlayabilir. Ancak semptomlar devam ederse veya daha ciddi bir hal alırsa, profesyonel tıbbi yardım alınmalıdır.

Unutmayın, probiyotiklerin herkes için uygun olmayabileceği ve bazı durumlarda yan etkiler oluşturabileceği artık bilimsel olarak kabul edilen bir gerçektir. Bu nedenle probiyotik takviye kullanımına başlamadan önce uzman bir sağlık profesyoneline danışmanız önemlidir.

Sorumluluk Reddi: Bu blogda yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye niteliği taşımaz. Diyetinizde, yaşam tarzınızda veya sağlık düzeninizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce bir sağlık uzmanına danışınız.

Kaynakça

(1) Wilkins T, Sequoia J. Am Fam Physician. 2017;96(3):170-178.

(2) Doron S, Snydman DR. Clin Infect Dis. 2015;60(Suppl 2):S129-S134.

(3) Plaza-Diaz J et al. Nutrients. 2019;11(1):192.

(4) Hungin APS et al. Aliment Pharmacol Ther. 2018;47(8):1054-1070.

(5) Sanders ME et al. Gut Microbes. 2019;10(2):204-217.

(6) Quigley EM. J Clin Gastroenterol. 2019;53(8):616-621.

(7) Dimidi E et al. Am J Clin Nutr. 2014;100(4):1075-1084.

(8) Axelrod CH, Saps M. Gastroenterol Clin North Am. 2021;50(1):47-69.

(9) Cohen PA. JAMA Intern Med. 2018;178(12):1577-1578.